Nederlandse invulling van het GLB gepubliceerd
Het concept Nationaal Strategisch Plan (NSP) is vandaag gepubliceerd. Het NSP beschrijft de Nederlandse invulling van het nieuwe Europese Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) in de periode 2023 tot 2027. Het nieuwe GLB richt zich op het ondersteunen van boeren die er voor kiezen verder te verduurzamen en te vernieuwen. Het ministerie van LNV, I&W, provincies en de Unie van Waterschappen hebben samen gewerkt aan het voorstel.
Over de hele periode van vijf jaar is in totaal zo’n 4,7 miljard euro beschikbaar. Veel van dit geld wordt besteed aan het steunen van boeren die innoveren, vernieuwen en bijdragen aan doelen voor biodiversiteit, klimaat, bodem, water en lucht. De meest in het oog springende verandering is de inzet op de eco-regeling. Agrariërs kunnen eco-activiteiten kiezen die zij willen toepassen op hun bedrijf, en krijgen daarvoor een vergoeding. Per jaar wordt er 152 miljoen euro aan besteed, 762 miljoen euro in totaal. Daarnaast kunnen meer boeren meedoen aan het succesvolle agrarisch natuur- en landschapsbeheer (ANLb), waar 560 miljoen euro in totaal voor is vrijgemaakt. De eco-regeling en het ANLb passen bij het idee van toekomstbestendige landbouw. Boeren worden, naast het produceren voor de markt, ook beloond voor publieke diensten.
Toekomstbestendig boeren sterker belonen
Er komt veel op agrarisch ondernemers af. De uitdagingen op het gebied van klimaat en natuur doen een groot beroep op het verandervermogen van agrariërs. Om dit te ondersteunen is de inzet van NSP gericht op samenwerking, investeringen en kennis & innovatie. Ook komt er ruimte voor boeren die samenwerken aan een betere markt- en prijspositie, duurzame verdienmodellen en digitalisering. Daarnaast richt het GLB zich op de gebieden waar meer van boeren gevraagd wordt, zoals in veenweidegebieden en nabij Natura 2000-gebieden. Als zij hun bedrijf aan moeten passen of extensiveren, is er geld beschikbaar voor gebieden om samen te werken aan perspectief en het ontwikkelen en aanpassen van de bedrijfsvoering.
Deze inzet op de transitie in de landbouw vraagt om een overheveling van middelen van het garantiefonds naar het plattelandsfonds, van 15% oplopend tot 30% in 2027. Dat brengt met zich mee dat de basispremie, een belangrijke inkomensondersteuning voor veel boeren, zal afnemen. Nu is dat 262 euro (plus 117 euro voor ‘Vergroening’). In het concept NSP is opgenomen dat dit 255 euro wordt in 2023, aflopend naar 194 euro in 2027. Daar staat tegenover dat boeren met de eco-regeling ongeveer 100 tot 175 euro per hectare vergoed kunnen krijgen, afhankelijk van hoeveel activiteiten zij willen doen.
Inspraak
Dit concept NSP wordt komende weken behandeld in de Tweede Kamer en binnen provincies en waterschappen. Nadat de input is verwerkt, wordt het ontwerp NSP op 31 december 2021 ingediend in Brussel. Daarnaast is inspraak mogelijk. Het NSP wordt in december en januari ter inzage gelegd op toekomstglb.nl. Mogelijke wijzigingen naar aanleiding van de inspraak worden samen met de reactie van de Europese commissie toegevoegd.
Passend bij de boerenpraktijk en de uitdagingen van deze tijd
Programmadirecteur van het NSP-GLB Annemiek Hautvast onderkent dat boeren de verandering zullen gaan bemerken. “Oorspronkelijk zette het GLB vooral in op het steunen van inkomens. Eerst via productie, later via hectares. Maar het is echt nodig dat het GLB zich gaat richten op de uitdagingen van deze tijd, die groot zijn. Om in de toekomst goed te kunnen boeren, moeten we nu anticiperen. Daarom richt het GLB zich in toenemende mate op het steunen van inspanningen en is er meer geld om de sector te helpen in de transitie. Ik hoor van veel boeren dat zij vooruit willen, daarom is het mooi dat dit GLB daar op aansluit. Het nieuwe GLB is een uitnodiging aan boeren om het op die manier in te zetten.”
Ze vindt het belangrijk dat het GLB gaat aansluiten bij de boerenpraktijk. “In de ontwikkeling van dit NSP hebben we veel samengewerkt met de sector. De eco-regeling en het puntensysteem dat daar bij hoort is ontwikkeld in GLB pilots, waarbij honderden boeren betrokken zijn. We hebben afgelopen zomer een praktijktoets gedaan waarbij aan de keukentafel de impact is doorgerekend en zullen dat de komende tijd herhalen. We hebben afgesproken om de inkomensontwikkeling van boeren en het doelbereik van het GLB goed te monitoren en indien nodig het NSP bij de ‘midterm review’ in 2025 bij te stellen.”
