Vergroening waterrijke veenweidegebieden
Er zijn al veel initiatieven om de veehouderij in veenweidegebieden te verduurzamen. De overheid bevordert die actief, bijvoorbeeld door regelingen voor agrarisch natuurbeheer, bodem, water en natuurinclusieve landbouw. Het recente Klimaatakkoord bevat voor de veenweidegebieden verdergaande maatregelen op het gebied van bodem en water.
Ook het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) zet sinds enkele jaren in op vergroening, bijvoorbeeld door eisen te stellen aan het aandeel blijvend grasland. Die maatregel is in zijn huidige vorm echter weinig effectief. Ook de afstemming met de talrijke duurzaamheidsinitiatieven in de keten kan worden verbeterd. Nu Nederland in het nieuwe GLB mogelijkheden krijgt voor ‘maatwerk in vergroening’, wil deze pilot werkbare vergroeningsmenu’s aanreiken voor de veenweiden.
Drie speerpunten
Men heeft drie speerpunten:
1. Maatregelenmenu voor bodem, water en klimaat
In het voorjaar van 2019 hebben zo’n veertig veehouders ingetekend op een keuzemenu met ruim twintig maatregelen verdeeld over drie modules: water, bodem en klimaat. Elke module kent een set verplichte en een set keuzemaatregelen. Met elke maatregel scoort de veehouder punten, waarbij de score mede afhankelijk is van de geleverde prestatie. Om het de veehouder makkelijk te maken is een app ontwikkeld waarin hij de maatregelen van zijn keuze kan aanklikken en de puntenscore in beeld krijgt. Boven een minimum puntenscore krijgt de veehouder betaald, waarbij drie niveaus (brons, zilver en goud) zijn onderscheiden. Eind 2019 wordt het puntensysteem geëvalueerd en zo nodig aangepast voordat het zijn tweede jaar ingaat.
2. Groenblauwe dooradering op polderniveau
Hiervoor zijn relatief kleine (200 tot 500 ha) gebieden geselecteerd waar in samenspraak met de veehouders een doordacht ontwerp wordt gemaakt. Het doel is om 8% dooradering te realiseren met de mogelijkheid van verevening tussen bedrijven. Hierbij staan biodiversiteit en landschap centraal. Er is een voorlopige selectie gemaakt van vier polders die zich hiervoor lenen. In de tweede helft van 2019 zal dit onderdeel verder worden uitgewerkt. De praktijkmaatregelen die bij dit onderdeel aan de orde zijn, worden vervolgens in 2020 uitgevoerd.
3. Relatie tussen publieke en private prikkels voor vergroening
De duurzaamheidsinitiatieven in de zuivelketen nemen de laatste jaren sterk toe. Het is van belang om tot een goede balans te komen tussen zaken die de keten stimuleert en prestaties die de overheid stimuleert. Dit onderdeel kent geen praktijkmaatregelen, maar bestaat vooral uit overleg en afstemming met ketenpartijen.
Studieclubs
De bedoeling is dat de deelnemers actief meedenken over de vormgeving van het nieuwe GLB. Daarom worden studiebijeenkomsten georganiseerd. Daar komen de maatregelen aan bod waarmee in het veld wordt geëxperimenteerd, maar ook enkele thema’s die zich minder goed lenen voor een praktijktoets.
