Aard Mulders: ‘Praktijktoets bevestigt grote potentie eco-regeling’
De eco-regeling is dé grote verandering in het nieuwe gemeenschappelijk landbouwbeleid (GLB). Uit de praktijktoets blijkt dat de regeling veel potentie heeft. “Bovendien weten we nu waar het schuurt en verbetering nodig is”, zegt LNV-adviseur Aard Mulders.
De regeling stelt alle agrariërs met landbouwgrond in staat om eco-activiteiten te kiezen die zij willen toepassen op hun bedrijf, en daarvoor een vergoeding te ontvangen. Zo worden agrariërs beloond voor maatschappelijke diensten en het beheer van het landschap. Een eerste invulling van de eco-regeling is in de zomermaanden uitvoerig getest bij ruim 100 agrariërs.
Aard Mulders is architect van de eco-regeling vindt de resultaten hoopgevend. “De regeling doet waar deze voor bedoeld is, namelijk het gros van de agrarische ondernemers ondersteunen bij hun transitie naar een duurzamere landbouw, praktijken belonen die al goed gaan, stappen richting verduurzaming ondersteunen en de ondernemer keuzevrijheid bieden in de transitie. Op sommige punten kan de eco-regeling anders afgesteld worden om hem beter aan te laten sluiten bij de praktijk.”
Ruim 100 boeren uitvoerig gesproken
In de praktijktoets, uitgevoerd door adviesbureau Aequator, is gekeken naar in hoeverre het scenario met specifieke voorwaarden, eco-activiteiten en waardering ook werkbaar en toepasbaar is voor agrariërs. Om voor een vergoeding in aanmerking te komen, kiezen agrariërs een set eco-activiteiten die samen bijdragen aan doelen op het gebied van biodiversiteit, klimaat, landschap, lucht en water. Met ruim 100 boeren is uitvoerig gesproken en bijna 70 boeren hebben met behulp van een simulatietool gepuzzeld met de eigen bedrijfssituatie.
Niet gelijk perfect
Mulders: “De toets heeft de functie om als boeren en overheid samen te ontdekken hoe we de regeling werkend maken, want het kan niet gelijk perfect zijn. We gaan dit daarom niet aan de tekentafel ontwikkelen, we doen dit samen met de praktijk. De afgelopen jaren hebben meerdere GLB-pilots gewerkt aan de ontwikkeling van de eco-regeling en een puntensysteem. Op basis van alle ingrediënten en de gestelde voorwaarden in Europa, is een eerste concept ontwikkeld. Na deze praktijktoets volgen nog weer nieuwe pilots in het najaar. De komende jaren zullen we zo gaandeweg nog veel meer leren en de eco-regeling daarop steeds weer blijven verbeteren.”
Enkele hoofdpunten uit het rapport:
- Meeste agrariërs geven aan dat het GLB ‘met zijn tijd meegaat’ en willen meedoen
- Zorgen over complexiteit en uitlegbaarheid
- Akkerbouwers hebben nog te weinig opties
- Medaillesysteem werkt, maar afstelling moet beter
Lees het hele rapport via deze link
Gebruikte scenario conditionaliteit is niet wat het gaat worden
Eén van de bevindingen van Mulders is dat het gebruikte scenario voor de invulling van de conditionaliteiten veel invloed heeft gehad op de gesprekken. “Terwijl die invulling niet overeen zal komen met wat het uiteindelijk gaat worden. De besluitvorming over hete hangijzers zoals bufferstroken en niet-productief areaal volgt nog. De praktijktoets ging erom de samenhang tussen conditionaliteit, de eco-regeling en het ANLb te bekijken. We moesten daarom uitgaan van iets.”
In samenhang zit de complexiteit én de kans. “Als de voorwaarde een bufferstrook is van drie meter, en via de eco-regeling kan je een vergoeding krijgen voor het zaaien van een rand van drie meter, en er is vervolgens extra beheer mogelijk via het ANLb, dan creëer je iets dat werkt.”
In de toets kwam bijvoorbeeld aan het licht dat het uitruilen van gronden tussen boeren niet wordt aangemoedigd. “Dat zou een verkeerde prikkel zijn, dus dat gaan we aanpassen.”
Akkerbouw
Voor akkerbouwers blijkt het lastig voldoende te scoren op klimaat. “Het blijkt dat zij te weinig opties hadden in het keuzemenu. Denk aan mechanisch onkruid wieden, dat is een voorbeeld van een extra optie.”
Ook andere sectoren dan akkerbouw en melkveehouderij lijken meer moeite te hebben. “Dat is ook wel logisch, want de eco-regeling is ontworpen voor die twee grote grondgebonden sectoren. Het nieuwe GLB biedt voor andere sectoren veel mogelijkheden aan om verduurzaming vorm te geven, maar de eco-regeling is in die gevallen minder geschikt.”
Belonen wat goed gaat
De eco-regeling is bedoeld om zowel inzichtelijk te maken wat goed gaat, áls nieuwe stappen in verduurzaming aan te moedigen. “Het moet niet zo zijn dat de eco-regeling zomaar past in de huidige bedrijfsplannen, we hebben tenslotte doelen te halen op het gebied van klimaat en leefomgeving. Maar er is al wel veel dat goed gaat. Dat vind ik zelf een mooi aspect aan deze regeling, want dat wordt nu inzichtelijk gemaakt en beloond.”
Mulders hoopt dat de eco-regeling de komende jaren door een ruime meerderheid van de agrariërs wordt gebruikt om te verduurzamen.
